Төгссөн сургууль:
Монгол Улсын Техникийн их сургууль, ОХУ-ын Уралын Уул уурхайн их сургуулийг төгссөн
Мэргэжил:
Геологич, Геологи-геофизикийн мэдээллийн технологич, Австрали улсын Уул уурхай, металлургийн холбооны гишүүн
Ажилласан туршлага:
2001-2010 онд “Эрдэнэт үйлдвэр”-ийн Ил уурхайд хэсгийн геологич, Геологи-маркшейдерийн хэлтсийн геологич, Геологи хайгуулын ангийн ахлах, ерөнхий геологичийн үүрэг гүйцэтгэгчээр, 2010-2014 онд “Оюутолгой” ХХК-ийн Хайгуул-Нөөцийн геологийн хэлтэст нөөцийн геологичоор, 2014 оны 11-р сараас “Эрдэнэт үйлдвэр”-ийн Геологи хайгуулын ангийн даргаар, 2015 оноос “Эрдэнэт үйлдвэр”-ийн Геологи маркшейдерийн хэлтсийн дарга, Ерөнхий геологичоор ажиллаж байна.
Мэргэжил дээшлүүлсэн байдал:
2003 онд ОХУ-ын Уралын Уул уурхайн их сургуульд Баяжуулалтын шинэ технологийн 3 сарын курс, 2010 онд ОХУ-ын МГУ-д Нөөцийн үнэлгээ болон геостатистик сургалт, 2012 онд Ордын нөөцийн үнэлгээний гүнзгийрүүлсэн сургалт, 2013 онд “AcQuire датабазе” менежерийн сургалт, 2014 онд “Риотинто” компанийн Итгэмжлэгдсэн геологичийн курс, 2018 онд Австрали улсад Уул уурхайн шинэ технологи, уурхайн төлөвлөлтийн курсийг тус тус төгссөн.
Чин хүсэл:
Тэрээр Өмнөд Оюугийн бүлэг орд болох ил уурхайн, Хюго Даммитын далд уурхайн геологийн загварчлал, геостатистик болон нөөцийн тооцооллын ажилд гар бие оролцон, Оюутолгойн үйлдвэрлэл эхлэхэд мэргэжлийн хувьд голлох үүрэг гүйцэтгэсэн нэгэн. Мөн Эрдэнэт үйлдвэрийн нөөц, баялгийг 25 жилийн дараа шинэчлэн тооцож, Олон Улсын стандартаар үнэлгээ хийх, уурхайн ТЭЗҮ боловсруулах, хүдрийн нөөцийг өсгөн нэмэгдүүлэх хайгуулын ажлыг удирдан зохион байгуулсан гавьяатай. Уурхайн хүдрийн нөөцийг Монгол-Оросын хамтарсан үйлдвэр байснаас хойш 2 дахин нэмэгдүүлж, Монгол инженерүүд бие даан ажиллах нөхцөлийг удирдан гүйцэтгэсэн тэрээр эдүгээ “Эрдэнэтийн-Овоо” - ны ордын нөөц, баялгийг Жорк стандартад хөрвүүлэх, Хүдрийн нөөц, баялаг нэмэгдүүлэх төслийг удирдан ажиллаж байна. Чухамдаа, ашигт малтмалын орд газрыг нээж илрүүлэх нь геологичдын нэгэн насны мөрөөдөл байдаг гэлтэй. Тиймээс ч дараагийн “Эрдэнэтийн-Овоо” ордыг илрүүлэн, ашиглалтад оруулж, Эрдэнэт үйлдвэрээ Монголын уул уурхайн салбарт “АЛТАН ГАДАС” шиг тод томруунаар харуулж, корпорацийн түвшинд хөгжүүлэх нь түүний чин хүсэл билээ.
-Та өглөөг хэрхэн эхлүүлдэг вэ? Өдөр бүр хэвшил болсон чухал дадал бий юу?
-Миний хувьд өглөөний цайнд их ач холбогдол өгдөг. Хүний физиологийн нэг онцлог нь унтаж амрахаас бусад цагийг ажил, амьдрал болоод биеийн онцлогтоо тааруулан зохицуулж болдог гэж боддог. Тэр ч утгаараа хүн хэдэн цагт ч шинэ өдрийг эхлүүлж, хэдэн цагт ч дуусгах боломж дүүрэн байдаг тул өглөө эрт босож, цаг хугацааг өөрийн хүслээр эрхшээхийг эрмэлздэг. Цонхоор харж хэсэг хугацаанд өдрийн ажлынхаа тухай бодох дуртай. Зарим онцгой өдрүүдэд бурхандаа залбирч, хүрд эргүүлэн, хүсэл зорилгоо сүслэн бодох үе ч бий. Өдөр бүрийн хэвшил гэвэл цахим шуудан хаягаа шалгаж мэдээлэл авах, хариу бичих, өмнөх өдрийн ажлын явцтай нарийвчлан танилцах зэргээр ажил хэргийн холбоотой хүмүүстэйгээ эргэх холбоог эрхэмлэж, асуудлыг цаг тухайд нь шийдэх хэвшил дадлыг өөртөө бий болгосон.
-Та хэнээс, юунаас урам зориг, эрч хүч авдаг вэ?
-Ажил, амьдралыг аль болох зааглаж үзэхийг хичээдэг. Гэхдээ энэ нь санаснаас амаргүй л дээ. Миний хувьд хайртай бүхнээсээ цэнэг авдаг. Гэртээ ар гэр, үр хүүхдээсээ, ажил дээрээ атгасан гар шиг шижигнэсэн хамт олноосоо урам зориг, эрч хүчээ авч байна. Миний ээж ажлаасаа ирэхдээ инээмсэглээд л орж ирдэг байсан нь санаанаас гардаггүй юм. Энэ нь өнөөгийн нийгэмд бидний баримтлах гэж хичээдэг “ажлын стрессийг гэрийн хаалганы ард орхиж орох” чухал дадлыг илтгэж байсан байх гэж бодогддог.
Ер нь, ээж минь дандаа л инээмсэглэж явдаг нүүрний баясгалантай хүн. Ээжээсээ би найрсаг зан, бусадтай зөв эелдэг сайхан харилцаатай байх үлгэр дуурайлыг авсан. Багаасаа “геологич” мэргэжлийг сонгосон тул мэргэжилдээ, ажилдаа дуртай. Хүсэж тэмүүлж сонгосон бүхэн минь сэргээш болж, өнөөдрийн “би”-г бүтээж байна даа.
-Хийж байгаа ажлын тань онцлог юу вэ? Эерэг сайн ба хэцүү бэрхшээлтэй талууд?
-Эрдэнэт үйлдвэр зэс-молибден бүхий ашигт малтмалын ордыг ашигладаг Монгол Улсын ууган үйлдвэрийн нэг. Тийм ч учраас миний эзэмшсэн мэргэжил, хариуцаж байгаа ажлаас уурхайчдын амжилт, 100 гаруй мянган иргэнтэй уурхай дагасан хотын ирээдүй хамааралтай. Ингэж л хариуцлагаа ухамсарлаж ажилладаг. Сүүлийн жилүүдэд уул уурхайн салбарын мэргэжилтэй, туршлагатай Ерөнхий захирлууд ажиллаж, хүдрийн нөөц баялагт онцгойлон анхаарснаар Монголчууд бие даан, орчин үеийн техник, технологийн хүчээр “реформ”-ыг хийж чадлаа. Эерэг сайхан үр дүн гарч, дараагийн томоохон ордыг бий болгох боломж бүрдсэнд геологич хүнийхээ хувьд таатай байна. Монгол Улсад уул уурхайн салбарыг муулдаг, сөрөг мэдээлэл, ойлголтыг тодорхой хэмжээгээр түгээдэг тул хууль, эрх зүйн чиглэлийн бэрхшээл, асуудалтай тулгардаг. Эрдэнэт үйлдвэр 42 жилийн турш Монгол улсдаа уул уурхайн салбарын жишиг тогтоож, бүхий л талаараа “МАНЛАЙ” байж ирсэн. Энэ их туршлага нь салбар болоод улс орны эдийн засаг, хөгжлийг бүтээхэд тулах багана байж, хариуцлагатай зөв жишгийг тогтоох том хүч гэж хардаг.
-Ажлаа илүү сайн хийхийн тулд та өөртөө ямар зорилго тавьж, хувь хүнийхээ хөгжилд анхаарч байна вэ?
-Манай үйлдвэрийн чадварлаг ажиллах хүчин, мэргэжлийн инженер техникийн ажилчдыг бий болгодог томоохон сургалтын болоод Хүний хөгжлийн төв шиг санагддаг. Цаг хугацааны уртыг туулсан болохоор нэгэн зүйл ажиглагддаг нь чөлөөт зах зээл, нийгмийн системийн ялгаа, зааг гэж хардаг. Энэ нь хүмүүсийн хандлагын ялгаатай байдал, төлөвшил, туршлагатай холбоотой учир “Яаж нэгтгэх вэ” гэдэг нь өөрөө том асуудал юм. Чадварлаг баг бүрдүүлэх, хандлагаа зорилго дороо нэгтгэхийн тулд хувь хүний хөгжилтэй уялдуулах удирдлагын менежмент шаардлагатай гэсэн үг. Өөрийн удирдаж байгаа салбарт хэд хэдэн оролдлогыг амжилттай хэрэгжүүлсэн. Энэ маань олон эерэг үр дүнгээр илэрхийлэгддэг.
-Та бусдаас суралцахыг илүүд үзсэн үү, өөрийгөө дайчлан суралцахыг чухалчилж ирсэн үү?
-Хүн ер нь хүүхэд байхаасаа л бусдаас байнга суралцаж явдаг. “Сайнтай нөхөрлөвөл сарны гэрэл, муутай нөхөрлөвөл могойн хор” гэдэг дээ. Ер нь хүний зан төлөвшилд гэр бүл, хүрээлэл, орчин шууд хамааралтай байдаг гэж ойлгодог. Азаар би үргэлж мундаг, сайн хүмүүстэй таарч, хамт ажиллаж иржээ. Тиймээс ч биеэ авч явах, ярих, сонсох, өөрийгөө хөгжүүлэх зэрэг зөв дадлыг бусдаас үлгэрлэж, суралцсаар байна. Мөн Эрдэнэт үйлдвэрийнхээ хамт олны дунд төлөвшиж, боловсорч, бэлтгэгдсэн хүнийхээ хувьд бусдадаа зааж сургах, ялангуяа залуу үеэ бэлтгэхэд чадлынхаа хэрээр чармайж явна. Манай үйлдвэрийн ажилчид бусад газруудад шилжин ажиллахад хаана ч гологддоггүй. Тийм үнэтэй “нэрийн хуудас”-ыг энэ олон жил бүтээлцсэн үе үеийн уурхайчдаараа бахархаж, тэр их хөдөлмөр, итгэл, хариуцлагыг нь дааж ажиллах сан гэсэндээ зоригоо чангалдаг.
-Өөртөө хэвшүүлэхээр зорьж буй шинэ зүйлсээсээ хуваалцаач?
-Эхнэр маань байнга шинэ зүйлсийг эрэлхийлдэг. Тэр дундаа амьдралын хэв маягаа шинэчлэх зорилгоор эрүүл зөв хооллолт, дасгал хөдөлгөөнийг амьдралдаа хэвшүүлэхээр алгуурхан эхэлж байна. Ажлаа амжилттай эрхэлж, хайртай хүмүүстээ олон жил харагдахын тулд эрүүл мэнд хамгаас чухал болоод байна. Тиймээс эргэлзэхгүйгээр дасгал хөдөлгөөн хийж эхэлсэн /инээв/.
-Таны амьдралдаа авч байсан хамгийн сайн зөвлөгөө юу вэ?
-Эр хүний хамгийн сайн зөвлөгч, жишээ бол аав гэж боддог. Аав минь “Өөрөө өөртөө л найд” гэж хэлдэг нь амьдралд минь нөлөөлдөг. Мөн “Чи чадахгүй бол хэн чадах юм” гэсэн урам ч юм шиг, зэмлэл ч юм шиг үгийг бодож явдаг.
-Эрдэнэт үйлдвэр таны харах өнцөг, үзэл бодол, итгэл үнэмшилд хэрхэн нөлөөлж байна вэ?
-Анх сургуулиа төгсөөд Эрдэнэт үйлдвэрт сонгон шалгаруулалтаар орж байлаа. Олон сайхан хүмүүстэй хамтран ажиллаж, тэднээсээ суралцсаар огт мэддэггүй байсан үйлдвэрээ “сайн мэддэг” болж, өнөөдөр шийдвэр гаргах түвшинд ажиллаж байгаадаа баярлаж, бахархдаг. Эрдэнэт үйлдвэр ажиллаж л байвал Орхон аймгийн 100 мянга гаруй оршин суугч сэтгэл хангалуун аж төрөхөөс гадна Монгол Улсын төсвийн чухал орон зай бүрэн бүтэн байна гэж боддог. Манай баялаг бүтээгч хамт олон улсдаа хөдөлмөрөө зориулж яваа “эх оронч уурхайчид”. Тийм ч учраас үйлдвэрээ урт хугацаанд тогтвортой, амжилттай ажиллуулах үүргийг бид хариуцлагатайгаар гүйцэтгэж байна. Үйлдвэр маань Монголын бахархал болсон, харин бид Дэлхийн жишигт хүргэх үүрэгтэй.