Л.АВЬЯАНДҮР: Хийж бүтээснээсээ урам зориг, урагшлах хүч авдаг

     Бид энэ удаа Засвар, механикийн заводын Урлан бүтээх хэсгийн Уран дархан Лодонгийн Авьяандүрийг урьж ярилцлаа. Тэр Дүрслэх урлагийн коллежийг Уран зураач, Соёл урлагийн их сургуулийг Уран дархан мэргэжлээр дүүргэсэн. Удам дамжсан уран гартан аж. Түүний өвөө Монголын орчин цагийн Дүрслэх урлагийн ноён оргилуудын нэг “Ажлын дараа” хэмээх алдарт бүтээлээрээ олноо танигдсан Монгол Улсын Төрийн шагналт, Ардын зураач Гэлэгийн Одон. Аав нь Чех Улсад чимэглэлийн уран зураач мэргэжлээр дээд сургууль дүүргэсэн уран бүтээлч байж. Эрдэнэтийнхний “нүүр тахлах” гоёхон бэлэг дурсгал, металл эдлэлийг уран дархан Л.Авьяандүр, түүний нөхөд урладаг. Түүнтэй уран бүтээлийнх нь талаар ярилцлаа.

-Та Эрдэнэт үйлдвэртэй ажил амьдралаа хэрхэн холбов?

-Их сургуулиа дүүргээд л 2002 онд Эрдэнэт үйлдвэрт ирж, ЗМЗ-дад уран дархнаар ажлын гараагаа эхэлсэн. Өдгөө 21 дэх жилдээ ажиллаж байна.

-Урлан бүтээх хэсэгт үү?

-Тухайн үед Заводын бэлэг дурсгал, гоёл урлалын тасаг нэртэйгээр АБК-ийн нэг давхарт 105 тоотод байлаа. Намайг ажилд ороход Володя гэж орос байсан. Бид хоёулхнаа нэлээн хэдэн жил ажилласан. 

-Таныг энд орсноор танайхаас гарах бүтээгдэхүүний нэр төрөл нэлээд нэмэгдсэн гэх юм билээ? Таны анхны бүтээл юу байв?

-Оюутан байхдаа эскизээ өөрөө гаргаад, дан сийлбэртэй жийжүү дөрөө хийсэн юм. 2-оос 3 сар л нухсан даа. Багш, оюутнууд их л таалж билээ. Тэгээд сургуульдаа үлдээсэн. Ажилд ороод удаагүй байтал манай завод монгол гэртэй болно гээд надад яндан, зуух хийх даалгавар өглөө. Зуухыг тоноглож, янданг луу бүтэн ороож, гуулиар хөөмөлдөж хийсэн юм. Энэ нь хүмүүсийн сэтгэлд ихэд нийцсэн. Мөн 2005 онд “Найрамдлын өндөрлөг” дэх одон медалийг хийсэн. Одоо ч харах бүртээ сайхан санагддаг юм. Зоос гоёлын үйлдвэр домбо хийж эхлэхэд нь сонин дээрээс зургийг нь харж, санаа аваад, загвар эскизийг нь өөрөө гаргаад хийж байлаа. Түүнээс хойш манайх домбыг тасралтгүй хийж байна. Үүнийг дагаад захиалагчийн хүсэлтээр том, жижиг домбо, айргийн сөн, аяга, таваг, саахуу, айргийн халбага гээд л өнгөт металлаар хийж болох ахуйн хэрэглээний олон зүйл хийж байгаа. Энэ бүхэн эрэлт хэрэгцээ ихтэй байдаг. 

-Танайхны урласан бэлэг дурсгал, ахуйн уламжлалт эдлэл зэрэг нь бусдаас өөр, цаанаа л чанарлаг харагддаг. Энэ тухайд?

-Бидний бүтээл ихэнхдээ хамтынх байдаг. Загвар эскизийг нь нэг хүн, би л гэхэд гагнуурыг голдуу хийнэ, өнгөлгөөчин тусдаа бий. Батлагдсан төлөвлөгөө, захиалагчдын хүсэлтээр, санаа, зураг, загвараар урладаг. Манай тоног төхөөрөмж ч сайжирч байна. Бид зөвхөн гараар бус олон тоогоор үйлдвэрлэх зүйлийг дамжлагаар хийдэг. Гэхдээ л бүтээлийн 60-70 хувийг гар аргаар хийдэг. Ажилчдын ур дүй, сэтгэл зүтгэл, ажлын зөв хуваарилалт, сайн тоног төхөөрөмж нийлж л чанартай бүтээгдэхүүн гардаг. Бид бүтээгдэхүүн бүртээ Эрдэнэт үйлдвэрийнхээ бахархалт түүх, өнгө төрхийг үндэсний уламжлалт болон орчин үеийн хэв шинжтэй хослуулан шингээж өгөхийг зорьдог. 

-Захиалагч төрөл бүрийн л бэлэг дурсгал захиалдаг байх. Үүнээс сонирхолтой, ганган хийцтэй ямар бүтээл байв?

-Монгол Улсын Ерөнхий сайдын 2019 онд ОХУ-д айлчлах үеэр Оросын төрийн тэргүүнд гардуулах хоёр улсын Төрийн сүлд бүхий бэлэг дурсгалын зүйлийг бид хийж байлаа. Мөн Эрдэнэт үйлдвэрийн удирдлагаас нэрт хөгжмийн зохиолчид зориулан “төгөлдөр хуур” бүтээлгэсэн. Эдгээрийг зэс гууль хослуулан, чулуун суурьтайгаар хийсэн нь хүмүүсийн сэтгэлд хүрсэн шинэлэг бүтээл болсон. Голдоо чулуун шигтгээтэй, 12 жил бүхий хуанли, Эрдэнэт үйлдвэрийн “Инноватор” цом гээд л сонирхолтой бүтээл олон бий. 

-Бүтээлүүдээ хараад ямар сэтгэгдэл төрдөг вэ?

-Миний тухайд хийж бүтээсэн зүйлээсээ урам зориг, урагшлах хүч авдаг даа. Захиалагчийн хүсэлд яв цав нийцсэн байхыг харах үнэхээр сайхан. 

-Та аливаа бүтээл хийхдээ юунд илүү анхаардаг вэ?

-Уран чамин хийц, эдэлгээ даах чанартай зүйл хийхийг чухалчилдаг. Энэний төлөө ухаанаа уралдуулдаг юм. 

-Та бол удам дамжсан авьяастай хүн. Уран дарх хийхэд авьяас чухал биз?

-Авьяас мэдээж чухал. Гэхдээ хамгийн чухал нь хөдөлмөр, бас тухайн ажлыг хийх сонирхол. Өөрөө сонирхдог болоод түүнийхээ төлөө цуцахгүй хөдөлмөрлөж, бүтээлдээ сэтгэлээ шингээвэл уран дархан болох боломжтой. 

-Та цаашид ямар уран бүтээл хийхээр төлөвлөж байна?

-Толгойд янз бүрийн юм хийх санаа эргэлддэг. Гэлээ ч бид захиалга, төлөвлөгөөтэй болохоор, санаан зоргоороо бүтээл туурвих боломж хомсхон ч, оногдсон ажлаа чанартай сайн хийхийг л зорьж байна.